Geschiedenis van de gemeente

Het begin

De Liberaal Joodse Gemeente Beth Jehoeda Den Haag is de oudste liberaal Joodse gemeente van ons land. In 1930 maakte de Haagse ondernemer Levi Levisson in Londen kennis met het progressief Jodendom. De eerste liberale dienst in Den Haag wordt nog datzelfde jaar op 19 december 1930 (Chanoeka) gehouden onder leiding van rabbijn Meir L. Lasker. Direct daarna wordt het Genootschap voor de Joodsche Reformbeweging opgericht en vinden de diensten plaats in de Van Dijckzaal in de Hoge Nieuwstraat.

Tweede Wereldoorlog

De Van Dijckzaal lag in de tuin van het huis dat toen de privéwoning was van de Duitse ambassadeur in Nederland. Direct na de Duitse inval op 10 mei 1940 mocht de gemeente hier niet langer gebruik van maken. Omdat geen andere vaste locatie werd gevonden, vonden diensten plaats op verschillende plekken in Den Haag. Als vanaf de vroege zomer van 1942 de deportaties begonnen, werd het te gevaarlijk om als groep bijeen te komen. De laatste dienst vond plaats op de middag van Jom Kipoer op 21 september 1942 in een zaaltje tweehoog boven de pianohandel op de Plaats 22 te Den Haag.

Met 17.000 Joodse inwoners kende Den Haag voor de Tweede Wereldoorlog, na Amsterdam, de grootste Joodse gemeenschap in Nederland. Tot in augustus 1942 de deportaties vanuit Den Haag begonnen. Tussen augustus 1942 en september 1944 werden 14.000 Joodse Hagenaars gedeporteerd en meer dan 12.000 vermoord in de vernietigingskampen, waaronder 2.061 kinderen. Ook de meeste leden van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag worden in de oorlog vermoord.

Opnieuw opgericht

Na de oorlog waren er maar heel weinig overlevenden. Pas in de jaren vijftig vond een kleine groep de kracht om de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag nieuw leven in te blazen. R.A. (Bob) Levisson, zoon van de initiatiefnemer van de introductie van het liberaal Joodse gedachtegoed, speelde hierin een belangrijke rol. De Liberaal Joodse Gemeente werd na de zomer van 1958 opnieuw opgericht; de voorzitter was Theodoor Metz. De eerste naoorlogse dienst vond plaats op Chanoeka op 13 december 1958 in café-restaurant Boschlust aan de Bezuidenhoutseweg.

Na de heroprichting werden weer regelmatig diensten gehouden, onder andere in een lokaal van de Theosofische Vereniging in de De Ruijterstraat (1959-1960) en in een bovenzaal van Pulchri Studio aan het Lange Voorhout (1960-1963). De gemeente had nog geen rabbijn en de diensten werden geleid door chazan (voorzanger) Chaim Storosum. Bijna dertig jaar lang, tot zijn pensionering in 1988, was hij de chazan van de gemeente. De gemeente groeide tot zo’n zestig leden.

Eigen huis

Na drie jaar kon de gemeente in 1962 een eigen pand kopen aan de Stadhouderslaan 12. De benedenverdieping van het huis werd verbouwd tot een kleine synagoge en de bovenverdieping werd gebruikt voor lessen, feestelijke bijeenkomsten en andere activiteiten. Voor de feestdagen moest door ruimtegebrek jarenlang worden uitgeweken naar andere panden en langzamerhand groeide de gemeente uit zijn huisvesting.

Dan werd de leegstaande Portugese synagoge aan de Prinsessegracht 24/ Jan Evertstraat 7 te koop aangeboden. De Liberaal Joodse Gemeente zag om financiële redenen nog geen kans het pand te kopen, maar mocht het gebouw telkens huren voor de Hoge Feestdagen voor het symbolische bedrag van één gulden per keer. De leden moesten het gebouw wel na elke dienst schoonmaken.

Een eigen rabbijn, een eigen synagoge

De eerste dienst in de voormalige Portugese Synagoge vond plaats op 15 september 1968. Op die dag installeert de Amsterdamse liberale rabbijn dr. Jacob Soetendorp zijn zoon Awraham Soetendorp als eerste rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag. Vanaf 3 september 1976 werd de voormalige Portugese synagoge in permanent gebruik als gebedshuis voor de Liberaal Joodse Gemeente.

Een levende gemeente

Sindsdien is de Liberaal Joodse Gemeente gegroeid naar een progressieve Joodse gemeente met meer dan driehonderd leden. Een Joodse gemeente die midden in het leven staat en een zeer gevarieerde samenstelling kent. Veel leden van wie hun (Joodse) wortels van oudsher in Den Haag of omgeving liggen, leden die voor werk of studie naar Den Haag zijn gekomen, leden die kortere of langere tijd geleden hun huis hebben gevonden in onze gemeente, jongeren zowel als ouderen. De gemeente heeft altijd al, door de grote aanwezigheid van expats in de Hofstad, veel leden van wie hun wortels liggen in de Verenigde Staten, Israël, Rusland en andere landen.

De Liberaal Joodse Gemeente Den Haag heeft acht Sifrei Tora (Tora rollen) in gebruik, waaronder, voor zover bekend, de oudste ter wereld in gebruik zijnde Sefer Tora. Deze dateert uit het begin van de veertiende eeuw.